«Κοινή Θέα», ένα project του Εθνικού Θεάτρου της Ελλάδας. Εικαστικά και θέατρο σε διάλογο.
Παίρνοντας κανείς το ασανσέρ για να ανέβει στο Θέατρο Rex, μπερδεύεται από τον ήχο του γέλιου που μοιάζει να έρχεται από την πλατεία. Για μια στιγμή νομίζει ότι άργησε και ότι η παράσταση έχει ήδη ξεκινήσει. Όμως δεν πρόκειται για ζωντανό γέλιο προερχόμενο από την αίθουσα. Είναι ηχογραφημένο και χρησιμοποιείται στην ηχητική εγκατάσταση του καλλιτέχνη Κώστα Ιωαννίδη. Είναι από τους εικαστικούς που συμμετέχουν στην «Κοινή Θέα», ένα νέο project πoυ εισάγει την σύγχρονη τέχνη στο Rex, μια από τις πολλές έδρες του Εθνικού. Αποτέλεσμα μιας ιδέας του Γιάννη Χουβαρδά, του διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου της Ελλάδας, το project ερευνά το κοινό πεδίο ανάμεσα στα εικαστικά και το θέατρο. Ευελπιστεί να φέρει πιο κοντά το θεατρικό κοινό στις εικαστικές τέχνες και να δημιουργήσει ένα διαφορετικό πλαίσιο για την κατανόηση και των δυο τεχνών.
Οι Ghislaine Dantan και Ελένη Κούκου, οι δύο επιμελήτριες που προσκλήθηκαν από τον Χουβαρδά να σχεδιάσουν το project, έχουν προγραμματίσει μια σειρά τριών διαδοχικών εκθέσεων στο Rex, που θα κλείσουν τον κύκλο τους στα τέλη Μαΐου. Επέλεξαν καλλιτέχνες των οποίων το έργο δανείζεται στοιχεία από το θεάτρο ή τη δράση. Δείχνουν, εξ άλλου προτίμηση σε site-specific projects, δράσεις ή video και οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις. Η πλειονότητα των έργων είναι ειδικές επί τούτου αναθέσεις.
Η πρώτη έκθεση, η οποία θα κρατήσει μέχρι τις 6 Ιανουαρίου, είναι μια κομψή και προσεκτικά σχεδιασμένη παρουσίαση έργων κατά μήκος των κλιμακοστασίων, των φουαγιέ και του καφέ του κτιρίου. Με την προοπτική να είναι επισκέψιμη κατά τα διαλείμματα της παράστασης, περιλαμβάνει έργα που δεν επιβάλλονται και δεν κουράζουν τον θεατή, αλλά που ωστόσο μπορούν να προκαλέσουν έναν άμεσο και διαρκή αντίκτυπο. Πρόκειται για μια στερεά σαν σύλληψη και συγκροτημένη έκθεση που δεν υποκρίνεται, και όχι μια διακοσμητική, ανούσια τοποθέτηση έργων.
Είναι δε, μiα έκθεση που περιλαμβάνει έργα υψηλού επιπέδου. Ένα από τα καλύτερα έργα είναι το “Drama Queen”, ένα βίντεο της Βερολινέζικης ομάδας των Elmgreen & Dragset (ο Michael Elmgreen είναι Δανός και ο Ingar Dragset Νορβηγός). Το βίντεο το οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε στο φετινό Munster sculpture project (μια φημισμένη έκθεση γλυπτικής δημόσιου χώρου που λαμβάνει χώρα μια φορά τη δεκαετία) παρουσιάζει το θεατρικό με πρωταγωνιστές όχι ανθρώπους αλλά επτά υπαρκτά γλυπτά. Το "Brillo Box" του Andy Warhol, το "Rabbit" από ανοξείδωτο ατσάλι του Jeff Koons, οι "Four Cubes"του Sol LeWitt, ο "Walking Man" του Alberto Giacometti, η "Elegy III" της Barbara Hepworth, το "Untitled" της Ulrich Ruckriem και ο "Cloud Shepherd" του Jean Arp μεταμορφώνονται σε ανθρώπινους χαρακτήρες. Οι γλυπτικοί χαρακτήρες διατυπώνουν σκέψεις που αντικατοπτρίζουν είτε τον ψυχισμό των καλλιτεχνών –δημιουργών τους, είτε την κουλτούρα της εκάστοτε περιόδου. Το όλο έργο έχει διασκεδαστικούς, πνευματώδεις διαλόγους που κάνουν έμμεσα και έξυπνα σχόλια πάνω στη μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη. Το video είναι δίαρκειας 40 λεπτών και συνιστάται να έρθει κανείς να το δει σε μία ξεχωριστή επίσκεψη.
Η «Κοινή Θέα» επίσης περιλαμβάνει έξι video από τη γνωστή σειρά "One Minute Sculptures" του Αυστριακού καλλιτέχνη Erwin Wurm. Τα video παρουσιάζουν μικρές δράσεις κατά τις οποίες ο καλλιτέχνης καταπιάνεται με bizarre, χιουμοριστικές ενέργειες που μιμούνται καθημερινές συνήθειες, όπως π.χ. το φόρεμα των ρούχων. Τα video βρίσκονται σε κάθε επίπεδο των σκαλοπατιών και είναι ορατά στο σύνολό τους από το επίπεδο του cafe. Το video του Wurm, όπως και αυτά των Elmgreen & Dragset, είναι έργα με την προοπτική της δράσης.
Τα πλέον ευδιάκριτα έργα της έκθεσης είναι τα μεγάλα σε μέγεθος γλυπτά του νεαρού Έλληνα καλλιτέχνη Μιχάλη Καλλιμόπουλου. Βαμμένα λευκά, σαν γύψινα, τεράστια, γκροτέσκα, αυτά τα μπούστα έχουν κάτι το υπερβολικό, το σχεδόν θεατρικό πάνω τους. Κατά κάποιο τρόπο φέρνουν στο μυαλό μπούστα – πορτραίτα ηθοποιών που συναντά κανείς σε παραδοσιακά θέατρα. Οι χαρακτήρες που σκιαγραφεί ο Καλλιμόπουλος θυμίζουν την ζωή στην Ελλάδα του ’50 και του ’60. Περιλαμβάνοντας ένα γκρινιάρη γέρο ή τον μεσόκοπο γυναικείο χαρακτήρα της «Θείτσας», προσωποποιούν πλευρές της ελληνικής νοοτροπίας που είναι ριζωμένες στο παρελθόν αλλά ακόμα παρούσες και έντονες –για παράδειγμα, την κυριαρχική θηλυκή φιγούρα της μονίμως παραπονούμενης.
Ιδωμένα σε αντίθεση με την παλαιομοδίτικη αρχιτεκτονική του Rex, τα γλυπτά του Καλλιμόπουλου μοιάζουν ακόμα ζωηρότερα. Πράγματι, στην «Κοινή Θέα» βρίσκει κανείς την εσωτερική αρχιτεκτονική του κτιρίου να συμπληρώνει τα έργα και να αναδεικνύει τις πτυχές τους. Ισχύει και το αντίστροφο: η συγκεκριμένη τέχνη ζωντανεύει τον χώρο και εισάγει σ' αυτόν την αίσθηση του σύγχρονου. Η Dantan και η Κούκου αποσκοπούν στην αξιοποίηση της ενδιαφέρουσας αρχιτεκτονικής του κτιρίου για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος. Στην «Κοινή Θέα» η αρχιτεκτονική του θεάτρου μεταμορφώνεται σε σκηνή για την τέχνη. Το Θέατρο μετασχηματίζεται σε χώρο θέασης της Τέχνης και η Τέχνη προσφέρει ένα πλαίσιο μέσα από το οποίο ο θεατής μπορεί να εκτιμήσει το Θέατρο.
Η σύγχρονη εικαστική τέχνη και το θέατρο βρίθουν παραδειγμάτων όπου το ένα αποτελεί πηγή έμπνευσης για το άλλο. Το project του Εθνικού Θεάτρου της Ελλάδας είναι μια υπενθύμιση της αλληλεπίδρασης και της επικοινωνίας ανάμεσα στις διαφορετικές μορφές τέχνης.
Προσεχή projects της «Κοινής Θέας» περιλαμβάνουν δουλειά των: Δήμητρα Βάμιαλη, Κώστα Μπασάνου, Γεωργίας Σαγρή, Γιώργου Σαπουντζή, Jonas Dahlberg, Μαρίας Κόντη, Ντιάννας Μαγκανιά και Ζάφου Ξαγοράρη.
Θέατρο Rex (Πανεπιστημίου 48, 210.330.5074). Ελεύθερη είσοδος. www.n-t.gr.
Πηγή: Kathimerini, English Edition, Wednesday 21 November, 2007 (ευγενική παραχώρηση της συγγραφέως). Μετάφραση από τα αγγλικά για το kallimopoulos.com: Κ.Μ.